Άρθρο του Βασίλη Κατσικόπουλου, Καθηγητή Φυσικής Αγωγής, για τις επιπτώσεις στον αθλητισμό απο την οικονομική κρίση και την ανάγκη επαναπροσδιορισμού των αξιών του.
Τα τελευταία τριάντα περίπου χρόνια, από τότε που στην πατρίδα μας ξεκίνησε ο διαχωρισμός του επαγγελματικού από τον ερασιτεχνικό αθλητισμό, ξεπήδησαν οι πρώτες μεγάλες επιτυχίες τόσο σε ομαδικό όσο και σε ατομικό επίπεδο.
Είχαμε μετάλλια κάθε χρώματος σε Πανευρωπαϊκά και Παγκόσμια πρωταθλήματα αλλά και σε Ολυμπιακούς αγώνες. Ήταν τότε που ξαφνικά οι Βαλκανικοί και Μεσογειακοί αγώνες έπαψαν να αποτελούν κίνητρο για μεγάλους αθλητές, για την τηλεόραση και για την ίδια την πολιτεία. Η φήμη και η αξιοσύνη των αθλητών μας ξεπερνούσε τα στενά πλέον σύνορα της πατρίδας μας.
Μέσα από τις αμέτρητες αθλητικές εφημερίδες και περιοδικά ίδιου περιεχομένου που ξεπηδούσαν καθημερινά, αλλά και μέσα από τον ηλεκτρονικό τύπο, οι Έλληνες σε κάθε γωνιά του τόπου μας αλλά και στην ομογένεια, μάθαιναν για τα ανδραγαθήματα και τις μεγάλες επιτυχίες Ελλήνων αλλά και Ελληνοποιημένων αθλητών(το σχόλιο δεν κρύβει κανενός είδους ρατσιστικό υπονοούμενο) ξεκίνησαν να ασχολούνται με στατιστικά στοιχεία, με τα οικονομικά μεγέθη των ομάδων, με τα παχυλά συμβόλαια των επαγγελματιών αθλητών αλλά και προπονητών. Άρχισαν στα στάδια αλλά και μέσα από την τηλεόραση να προβάλλονται αθλητικοί μάνατζερ, σύμβουλοι και ειδικοί κάθε συνομοταξίας.
Η τηλεόραση και οι χορηγοί κάθε είδους, έπαιξαν πρωταρχικό ρόλο και καθοδηγούσαν με μαεστρία τις εξελίξεις στον αθλητισμό.
Είδαμε και χαρήκαμε μεγάλες στιγμές από την Εθνική μας ομάδα μπάσκετ να κατακτά την κορυφή της Ευρώπης και να κάνει περήφανη τη χώρα μας και σε παγκόσμιο επίπεδο, κλάψαμε με τις προσπάθειες του Πύρρου και της Βούλας, νοιώσαμε δυνατοί και υπολογίσιμοι με τις επιτυχίες Ελληνικών ομάδων στο μπάσκετ, στην υδατοσφαίριση, στην πάλη, στον στίβο και γενικά σε μεγάλο αριθμό αθλημάτων. Συγκινηθήκαμε κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών αγώνων, πείσαμε όλη την οικουμένη ότι μπορούμε να πετύχουμε με όποιο κόστος τα πάντα σαν λαός, βγήκαμε στο δρόμο με την πρωτοφανή επιτυχία των ποδοσφαιριστών στο ΕURO 2004 και γενικά όλοι μας βρισκόμασταν σε μια ραστώνη μακράς διαρκείας, βολεμένοι και ευτυχισμένοι. Αυτή ήταν εικόνα που ανταποκρινόταν στις πραγματικές μας δυνατότητες τόσο από οικονομικής πλευράς όσο και από κοινωνικής? Άξιζε πραγματικά η Ελλάδα μας αυτή την άνοιξη ή κάτι δεν πήγαινε καλά?
Μήπως ταυτόχρονα με τις μεγάλες ομολογουμένως στιγμές εκείνης της εποχής που όλοι προσδοκούσαμε να γεμίσουν γήπεδα, πισίνες, γυμναστήρια και κάθε λογής αθλητικοί χώροι συνέβη το αντίθετο. Μήπως όλοι αρχίσαμε να λοξοκοιτάμε προς τις απολαβές και τα οικονομικά μεγέθη απόρροια του επαγγελματισμού και πάψαμε να καλλιεργούμε τον ερασιτεχνικό αθλητισμό. Είναι σύμπτωση ότι αν και η πολιτεία για τους δικούς της λόγους, εκμεταλλευόμενη επίσης για προσωπικό όφελος τις επιτυχίες των αθλητών πολλαπλασίασε τους χώρους άθλησης, σήμερα οι χώροι αυτοί είναι σχεδόν άδειοι ή υπολειτουργούν. Είναι σύμπτωση ότι τότε εμφανίστηκαν με μεγαλύτερη ένταση και συχνότητα φαινόμενα βίας, χρήσης απαγορευμένων ουσιών, νοθείας και διασπάθισης του Δημόσιου χρήματος?
Οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης είναι σήμερα περισσότερο από κάθε άλλη φορά εμφανείς και στο πολύπαθο χώρο του αθλητισμού. Μεγάλα αθλητικά σωματεία έχουν διακόψει τις δραστηριότητες, αθλητικοί χώροι παραμένουν εκτός λειτουργίας, αθλητές και προπονητές έχουν φύγει εκτός επικράτειας και το σημαντικότερο η προσέλευση των θεατών είναι η μικρότερη βάση στοιχείων από κάθε άλλη φορά.
Θεωρώ πως σαν λαός για ακόμη μια φορά απλωθήκαμε περισσότερο από όσο έπρεπε, τρέξαμε γρηγορότερα από τις δυνατότητές μας, με μια λέξη υπερβάλλαμε και σε αυτόν τον τομέα. Είμαστε σε αδιέξοδο? Σίγουρα όχι, η βάση και το νόημα της άθλησης απέχουν πολύ από το να είμαστε απαισιόδοξοι και μοιρολάτρες.
Οι αξίες του αθλητισμού είναι αυτές που τον κράτησαν και στήριξαν διαχρονικά, οι πυλώνες που τον στηρίζουν σίγουρα αντέχουν κλυδωνισμούς και αναταράξεις.
Σε συνδυασμό με τις πραγματικές ανάγκες αλλά και δυνατότητες, μπορούμε να δώσουμε το έναυσμα για μια νέα και υγιή αρχή και να καθοδηγήσουμε τη νεολαία σωστά. Μέριμνα όλων που συμμετέχουν στο αθλητικό γίγνεσθαι ας είναι να ξαναγεμίσουν τα γήπεδα με νέα παιδιά απεξαρτημένα από κάθε μορφής οικονομικών κινήτρων, απελευθερωμένα από το άγχος του πρωταθλητισμού(που δεν ευθύνεται σίγουρα για όλα τα δεινά) με μοναδικό στόχο τη σωματική άσκηση, τη διατήρηση και βελτίωση της υγείας και την κοινωνικοποίηση. Ας προσπαθήσουν όλοι να αποδείξουν στην πολιτεία με τη μαζικότητα ότι ο αθλητισμός αποτελεί ύψιστο κοινωνικό αγαθό και δικαίωμα. Η προσπάθειά της να είναι στην κατεύθυνση της συντήρησης των αθλητικών υποδομών χωρίς κάθε φορά να πλημμυρίζουμε με αριθμούς και κόστη, χωρίς να περιμένει ανταποδοτικά οφέλη από τη μεγάλη παρουσία αθλουμένων στις εγκαταστάσεις. Ας γεμίσουν πάλι τα ερασιτεχνικά σωματεία με παιδιά και ας ξεφύγουμε όλοι από τον αυτοσκοπό του οικονομικού κέρδους μέσα από την άθληση. Ας γίνει προσπάθεια να πείσουμε την Ελληνική οικογένεια, ότι οι χώροι άθλησης αποτελούν σήμερα ίσως τη μοναδική πύλη διαφυγής από τα μεγάλα προβλήματα που ταλανίζουν την κοινωνίας μας.
Καιρός είναι να επιστρέψουμε με νέες ιδέες και απόψεις στις ρίζες μας, εκεί που ξεπήδησαν μεγάλοι αθλητές χωρίς πρόσκαιρα και εφήμερα δεκανίκια. Σε χώρους που θα παρέχουν ασφάλεια στους αθλούμενους μέσα από ερασιτεχνικά σωματεία ανοικτά στην κοινωνία.
Βασίλης Κατσικόπουλος
Καθηγητής Φυσικής Αγωγής.
