Στο μεγάλο πλατανοδάσος, που εκτείνεται κατά μήκος των όχθων του ποταμού Κηρέα, βρίσκεται ένα ζωντανό μνημείο της φύσης, ο Μέγας Πλάτανος ή Γεροπλάτανος της Εύβοιας.
Ο γεροπλάτανος βρίσκεται στη θέση «Παρασκευόρεμα», μεταξύ του ποταμιού και του δρόμου Προκοπίου-Μαντουδίου στη Βόρεια Εύβοια.
Στη μέση μιας από τις γραφικότερες διαδρομές της Ελλάδας, μιας διαδρομής που έχει χαρακτηριστεί ως ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, στο δρόμο που ακολουθεί κάποιος για να φτάσει στον ποταμό Κηρέα και ο οποίος συνδέει το Προκόπι με το Μαντούδι, στο σημείο ακριβώς που είναι χτισμένο το ξωκλήσι τής Κοίμησης της Θεοτόκου, υπάρχει μια ταμπέλα που κατευθύνει δεξιά, στο μόνο σημείο του δρόμου που περνάει πάνω από το ποτάμι.
Η ταμπέλα γράφει «Μεγάλος Πλάτανος», και αν κανείς την ακολουθήσει, ύστερα από καμιά διακοσαριά μέτρα θα βρεθεί μπροστά στο αρχαιότερο πλατάνι των Βαλκανίων, ίσως και ολόκληρης της Ευρώπης, η ηλικία του οποίου λέγεται πως υπερβαίνει τα 2.300 χρόνια!
Σύμφωνα με τα στοιχεία που καταγράφει ο Δημ. Σέττας (Ο Γερο-Πλάτανος της Εύβοιας», εκδ. ΔΙΠΤΥΧΟ), το 1972, ο κορμός του είχε περίμετρο 18 μέτρα, διάμετρο 6 μέτρα, το ύψος του δέντρου έφτανε τα 30 μέτρα, ενώ η έκταση της σκιάς του έφτανε τα 2,5 στρέμματα!
Πρόσβαση στον ποταμό Κηρέα
Για να φτάσετε στον ποταμό Κηρέα θα πρέπει να φύγετε από Χαλκίδα, να περάσετε από Νέα Αρτάκη με κατεύθυνση τα Ψαχνά Ευβοίας. Περνάτε έξω από τα Ψαχνά και συνεχίζετε βόρεια. Λίγα χιλιόμετρα μετά η διαδρομή γίνεται ανηφορική με αρκετές στροφές μέχρι να φτάσετε στο μεγαλύτερο υψόμετρο, τα 610 μέτρα περίπου στο χωριό Άγιος. Μετά αρχίζει η κατάβαση και από το Νέο Παγώντα περίπου και μετά το τοπίο γίνεται καταπράσινο και ο δρόμος πιο ομαλός. Η απόσταση από το Νέο Παγώντα μέχρι το Προκόπι είναι 13 χιλιόμετρα. Συνολικά από τη Χαλκίδα η διαδρομή για Προκόπι είναι 50 χιλιόμετρα και από Αθήνα θα πρέπει να διανύσετε 125 περίπου χιλιόμετρα.
Θρύλοι και ιστορίες για τον πλάτανο
Ο Γέρο-Πλάτανος δεν έχει σε τίποτα να ζηλέψει τα αντίστοιχα δέντρα της Βόρειας Ευρώπης, καθώς είναι συνδεδεμένος με πάμπολλες τέτοιες ιστορίες. Η επικρατέστερη σχετική προφορική παράδοση λέει πως αν κάποιος κοιμηθεί μέσα στην κουφάλα του, η οποία άλλωστε έχει εμβαδόν δωματίου, θα αρρωστησει, η γενικά θα πάθει κάτι άσχημο, καθώς θα βγουν τα ξωτικά να τον μαγέψουν!
Ο Δημ. Σέττας έχει καταγράψει πολλές παραλλαγές και εκδοχές θρύλων που συνοδεύουν τον Πλάτανο, μεταφέροντας ποικίλες λαϊκές αντιλήψεις, που ίσως να αντιστοιχούν και σε διαφορετικές εποχές. Έτσι λοιπόν, λέγεται πως αν κάποιος βρεθεί τα μεσάνυχτα κάτω απ’ το δέντρο, ακούει φωνές, όργανα, βιολιά και κλαρίνα και βλέπει νεράιδες και δαιμόνια να διαβαίνουν χορεύοντας, στις όχθες του ποταμού.
Σύμφωνα με μια άλλη παράδοση, λέγεται, πως τα μεσάνυχτα ακριβώς, κάτω απ’ τον πλάτανο βγαίνουν δύο μεγάλα κριάρια και για αρκετή ώρα παλεύουν μεταξύ τους και, καθώς κουτουλούν, ακούγεται ένας υπόκωφος θόρυβος.
Η σχέση όμως ήταν πάντα αμφίδρομη, καθώς και ο Πλάτανος είναι φορέας πολλών παραδόσεων, που τον σχετίζουν με νεράιδες και ξωτικά, αφού γενικά πιστευόταν πως τα «χιλιόχρονα» δέντρα, στοίχειωναν.
Ακολουθείστε μας στο Google News