Το κάστρο Καράμπαμπα βρίσκεται στο λόφο της βοιωτικής ακτής σε στρατηγική θέση καθώς ελέγχει το στενό του Ευρίπου και την πόλη της Χαλκίδας.
Ο λόφος πιθανότατα οχυρώθηκε για πρώτη φορά κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο, αλλά είναι βέβαιο ότι δεν είχε οχύρωση στους Βυζαντινούς χρόνους, στη διάρκεια της Βενετοκρατίας καθώς και τους πρώτους αιώνες της Τουρκοκρατίας.
Το φρούριο που σώζεται σήμερα οικοδομήθηκε από τους Τούρκους το 1684, με σκοπό την προστασία της Χαλκίδας από τους Βενετούς. Σχεδιάστηκε από τον Βενετό Gerolimo Galopo και η αρχιτεκτονική του είναι περισσότερο Ευρωπαϊκή και λιγότερο Τουρκική.
Το φρούριο επιτέλεσε το σκοπό του αφού από την κατασκευή του μέχρι και την παράδοση της Εύβοιας στο Ελληνικό κράτος το 1833 είχε μείνει απόρθητο. Κατά την διάρκεια του Βενετοτουρκικού πολέμου, το 1688, πολιορκήθηκε ανεπιτυχώς από τον Φραγκίσκο Μοροζίνι.
Κάστρο Καράμπαμπα – Χαλκίδα
Το Κάστρο αρχικά είχε δεύτερη μικρότερη οχύρωση στη βορινή και πιο επίπεδη πλευρά του λόφου όπως φαίνεται και στην αεροφωτογραφία. Αντίθετα η πιο απότομη νότια πλευρά δεν είχε ανάγκη ανάλογης οχύρωσης αφού οι αμυνόμενοι μπορούσαν άνετα να αποκρούσουν τις επιθέσεις.
Η θέση του Κάστρου ταυτίζεται από μερικούς μελετητές με την αρχαία πόλη Κάνηθο, καθώς σώζονται σποραδικά ίχνη κτισμάτων και τάφων, στην επιφάνεια του εδάφους. Η ονομασία του λόφου την περίοδο της κατασκευής του κάστρου ήταν Φούρκα (το όνομα φούρκα που μεταφράζεται σε αγχόνη δηλώνει την χρησιμοποίηση του λόφου κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας ως χώρου απαγχονισμού των καταδικασμένων σε θάνατο).
Το όνομά του, πιθανόν το πήρε από τον Καρά – Μπαμπά Σουλτάν που ήταν θαμμένος στο λόφο αυτόν, ενώ η θέα από τον λόφο είναι εκπληκτική.
Κάτοψη Φρούριου Καράμπαμπα στη Χαλκίδα
Χάρτης του Κάστρου του Καράμπαμπα με τα (Α) ανατολική πύλη -είσοδος (Β) ανατολικός προμαχώνας (Γ) δυτικός προμαχώνας (Δ) ναός προφήτη Ηλία (Ε) βόρεια πύλη (Ζ) αρχαίοι τάφοι
Το σχήμα του φρουρίου είναι ακανόνιστο και καταλαμβάνει την κορυφή του λόφου. Η μεγαλύτερη διάσταση του είναι 240 μέτρα και η μικρή 54 μέτρα. Η μορφή του προσεγγίζει κυρίως βενετικά πρότυπα, με στενόμακρο περίβολο, προσανατολισμένο από ανατολή προς δύση, με προτείχισμα στη βόρεια πλευρά, τρεις προμαχώνες και έναν μεγάλο πύργο. Το νότιο τμήμα του τοίχου διατηρείται σε κακή κατάσταση. Αρχαία αρχιτεκτονικά μέλη έχουν εντοιχιστεί σε αρκετά σημεία του περιβόλου.Στο εσωτερικό του, υπάρχουν δύο ισχυροί πολυγωνικοί προμαχώνες.
Η είσοδος βρίσκεται στο Νοτιοανατολικό άκρο το οποίο είναι και το χαμηλότερο του κάστρου, ενώ γύρω της είχαν οικοδομηθεί κτήρια στρατιωτικού χαρακτήρα. Τα τείχη είναι κατακόρυφα και έχουν ύψος 6 περίπου μέτρα.
Η κύρια είσοδος του Φρούριου Καράμπαμπα
Στο ανατολικό τμήμα των τειχών υπάρχουν τυφεκιοθυρίδες ενώ πίσω από αυτές υπάρχει διάδρομος για την κίνηση των πολεμιστών.
Τυφεκιοθυρίδες – Φρούριο Καράμπαμπα, Χαλκίδα
Ο ανατολικός προμαχώνας στις επάλξεις φιλοξενεί δύο ρωσικά κανόνια του 19ου αιώνα ενώ περιλαμβάνει ένα μόνο υπόγειο επιμήκη θολοσκεπή χώρο που πιθανό είναι να χρησιμοποιόταν ως αποθηκευτικός χώρος.
Ανατολικός Προμαχώνας – Φρούριο Καράμπαμπα, Χαλκίδα
Ο δυτικός προμαχώνας είναι ίσως και το πιο ενδιαφέρον από κατασκευαστική άποψη, κομμάτι του κάστρου. Βρίσκεται στο ψηλότερο σημείο του λόφου και ουσιαστικά είναι ένα πολύγωνο κτίσμα με επτά άνισες πλευρές ενώ το πάχος του εξωτερικού τείχους είναι 3,5 μέτρα.
Κάστρο Καράμπαμπα Δυτικός Προμαχώνας
Στο εσωτερικό του υπάρχει ένα ακόμα πολύγωνο κτίσμα το οποίο δημιουργεί ένα διάδρομο τριών περίπου μέτρων. Σε γενικές γραμμές το σχέδιο του κτίσματος είναι ακανόνιστο όμως η κατασκευή του προμαχώνα αυτού είναι εξαιρετικά επιμελημένη.
Στον πυρήνα του κτιρίου του Δυτικού Προμαχώνα υπάρχει ένα κλειστό δωμάτιο το οποίο αποτελούσε δεξαμενή νερού που κάλυπτε τις ανάγκες του Κάστρου.
Μουσείο Δυτικού Προμαχώνα στο Φρούριο Καράμπαμπα, Χαλκίδα
Ο δυτικός προμαχώνας λειτουργεί ως εκθεσιακός χώρος όπου εκτίθεται η συλλογή γλυπτών από την περιοχή της Χαλκίδας και την περιοχή του Κάστρου. Η συλλογή των αρχιτεκτονικών γλυπτών περιλαμβάνει απλά αρχιτεκτονικά μέλη, ανάγλυφα από αρχιτεκτονικό διάκοσμο εκκλησιαστικών και κοσμικών κτηρίων, επιγραφές, θυρεούς και ταφικά ανάγλυφα εξαιρετικής τέχνης και ιστορικής σημασίας. Η συλλογή χωρίζεται χρονολογικά στις εξής περιόδους: Παλαιοχριστιανική, Μεσοβυζαντινή, Φράγκικη και Οθωμανική, ενώ επιγραφές φανερώνουν και την ύπαρξη Εβραϊκής κοινότητας.
Στον ανατολικό τοίχο του περιβόλου, μεταξύ της πύλης και του ανατολικού πύργου, βρίσκεται κωδωνοστάσιο, κτισμένο στη θέση όπου βρισκόταν η καμπάνα του συναγερμού του φρουρίου. Το μόνο καλά σωζόμενο κτίσμα μέσα στον περίβολο είναι ναός αφιερωμένος στον Προφήτη Ηλία, που χρονολογείται το 1895.
Το Φρούριο είναι επισκέψιμο καθημερινά εκτός Δευτέρας από 08:00 – 15:00 και η είσοδος είναι ελεύθερη. Καλό θα ήταν πριν την επίσκεψη σας να επιβεβαιώσετε για τις ώρες με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ευβοίας στα +30 22210 22402, 94090, 94080.
Δείτε την πρόταση του Eviaportal.gr για ένα διαφορετικό περίπατο στο Κάστρο του Καράμπαμπα.
Πηγές:
Διπλωματική εργασία και Υπουργείο Πολιτισμού, Η Αποκάλυψη της Εύβοιας, Αλέξανδρου Καλέμη, Ιούνιος 2000
Eviaportal.gr
